यस वर्षको होलीमा धेरै पवित्र योग, अशुभ शक्तिहरूबाट छुटकारा पाउन यी कार्य गर्नुहोस, होली पर्व चैत्र महिनाको कृष्ण पक्षको प्रतिपदाका दिन मनाइन्छ। यस पटक होली मार्च १८ (होली २०२२) मा मनाइनेछ।
अर्थात चैत्र ३ गते मार्च १७ मा पहाडमा र चैत्र ४ गते मार्च १८ मा नेपालको तराई र भारतमा मनाइनेछ । होलीको ८ दिन अगाडि होलाष्टक लाग्छ । मार्च १० तारिखदेखि होलाष्टक मनाइनेछ । यस अवधिमा कुनै शुभ कार्य हुँदैन । होलीको एक दिन अगाडि होलिका दहन गर्ने चलन छ । होलिका दहन फाल्गुन शुक्ल पूर्णिमाका दिन खराबमाथि राम्रोको विजयको रूपमा मनाइन्छ।
होलीका दहन विधि (होलीका दहन पूजा विधि)
होलीका दहनमा रुखको हाँगालाई जमिनमा गाडेर चारैतिरबाट काठ, लाठी वा गाईको गोबरले छोपिन्छ । यी सबै चीजहरू शुभ समयमा जलाइन्छ। यसमा प्वालसहित गाईको गोबर, नयाँ गहुँको झुम्का र फोहोर हालिन्छ । यसबाट वर्षभरि स्वास्थ्य प्राप्त हुने र सबै अशुभ शक्तिहरू यस आगोमा भस्म हुने जनविश्वास रहेको छ । होलीका दहनमा घरमा काठको खरानी ल्याई तिलक गर्ने चलन पनि छ । होलिका दहनलाई धेरै ठाउँमा छोटी होली पनि भनिन्छ।
भारतका विभिन्न राज्यहरूमा विभिन्न होली मनाइन्छ
होली भारतका विभिन्न जिल्लामा विभिन्न तरिकाले मनाइन्छ । मध्य प्रदेशको मालवा क्षेत्रमा होलीको पाँचौं दिन रंगपञ्चमी मनाइन्छ। यो मुख्य होली भन्दा बढी जोशपूर्वक मनाइन्छ। ब्रज क्षेत्रको होली भारतभर प्रसिद्ध छ। विशेषगरी बरसानाको लाठमार होली हेर्न टाढा टाढाबाट मानिसहरु आउने गर्दछन् । हरियाणामा भाउजुलाई भाउजुले दुव्र्यवहार गर्ने चलन छ ।
महाराष्ट्रमा रंगपञ्चमीको दिन सुख्खा गुलालले खेल्ने चलन छ । होली दक्षिण गुजरातका आदिवासीहरूको लागि ठूलो पर्व हो। एकै समयमा, छत्तीसगढमा यस दिन लोक–गीतहरू प्रचलित छन्।
होलीसँग सम्बन्धित पौराणिक कथा (होलीको अर्थ र कथा)
होलीसँग सम्बन्धित धेरै कथा छन् । हिरण्यकशिपु र भक्त प्रह्लादको कथा पुराणहरूमा सबैभन्दा विशेष छ। यसका अनुसार असुर हिरण्यकश्यपुका छोरा प्रह्लाद भगवान विष्णुका परम भक्त थिए तर हिरण्यकश्यपुलाई यो कुरा पटक्कै मन परेन । आगोले आफ्नो शरीरलाई जलाउन नसक्ने वरदान पाएकी आफ्नी बहिनी होलीकालाई उनले बालक प्र’ह्लादलाई भगवानको भक्तिबाट फर्काउने काम सुम्पिइन्।
भक्तराज प्रह्लादलाई मार्ने उद्देश्यले होलीकालाई काखमा लिएर आगोमा प्रवेश गरिन्, तर प्रह्लादको भक्ति र भगवानको कृपाले होलीका आफैं आगोमा जलिन् । आगलागीबाट प्रह्लादको शरीरमा कुनै क्षति भएको छैन ।